TBMM Başkanı Mustafa Şentop, 6. Denizcilik ve Deniz Hukuku Memleketler arası Kongresi’ne katıldı. Memleketler arası sularda hukuk konusunun tarıtışıldığı kongreye, Adalet Bakan Yardımcısı Zekeriya Birkan ile çeşitli ülkelerden hukukçular da katıldı.
“TAHIL KORİDORUNDA TÜRKİYE’NİN ARABULUCULUĞU ÇOK ÖNEMLİ”
TBMM Başkanı Şentop kongrede yaptığı konuşmada, deniz yolu nakliyatının ülkeler ortasındaki ticaretin omurgası olduğunu belirterek “Bugün globalleşerek adeta küçük bir köye dönen, birbirine bağımlı hale gelen dünyanın refahının devam etmesi için, deniz ve denizcilik hayati değer taşıyor. Kovid devrinde hem deniz hem de kara nakliyeciliğinde meydana gelen aksamaların ve navlun fiyatlarındaki astronomik artışların vahim sonuçlarını deneyim ettik. Ukrayna-Rusya tansiyonu sonucunda tahıl, gübre, güç ham unsurlarının taşınmasında meydana gelen meselelerin meydana getirdiği tehdit hala devam ediyor. Türkiye’nin teşebbüsleriyle, bilhassa tahıl ve gübre konusu kısmen aşılmış olsa da, ne kadar kırılgan bir seviyede olduğunu takdir edersiniz. Birkaç gün evvel Rusya’nın bu muahededen çekilmediği açıklaması sonrası ortaya çıkan tabloyu gördünüz. Bu bahiste Türkiye’nin arabuluculuğunun ne kadar kıymetli ve sağlam temellere dayandığını da tekrar gördük. Bir tesadüf olarak bu mutabakat yapılmamıştı. Gerçekten bir uyuşmazlık ortaya çıktığında Sayın Cumhurbaşkanımızın müdahalesi ile dün tekrar olumlu açıklama oldu, yine tahıl sevkiyatı faaliyetleri başladı” dedi.
“ÜLKELER DENİZİN ÜSTÜNE FARKLI, DENİZİN ALTINA FARKLI SAHİP OLMANIN REKABETİNDE”
Deniz hukukunun kıymetini de vurgulayan TBMM Başkanı Mustafa Şentop, şöyle konuştu: “Eğitim hayatımızda öğrendiğimiz birinci şey, dünyanın üçte birinin sularla kaplı olduğudur. Varlığımızın devamı için suyun bütün kaynaklarına muhtaç olan insanoğlunun denizlerle bağlantısı hem geçmişte hem artık ve hem de gelecekte, varlık-yokluk seviyesinde ehemmiyet arz etmektedir. Bundan sonra da değerini müdafaaya devam edecektir. Hepimiz biliyoruz ki, çok erken tarihi periyotlarda ‘Denizlere hâkim olan cihana hâkim olur’ kelamının ehemmiyetini fark eden toplumlar, medeniyetlerini, su ve sulardan faydalanma oranında geliştirmişlerdir. Malumunuz olduğu üzere, yaşadığımız çağda dahi ülkeler, siyasi, ekonomik ve askeri alanda, denizin üstüne farklı, altına başka sahip olmanın rekabeti içindedirler. Bu rekabetin vakit zaman sıcak çatışma boyutuna evirildiği düşünüldüğünde, denizlerin ülkeler ortasında hakkaniyetli halde kullanımını sağlayacak memleketler arası bir deniz hukukuna gereksinim duyulduğuna kuşku yoktur. Coğrafik ve doğal kaidelerle denizlerle ilgisi ve menfaati bulunan insanoğlu, beslenme, ulaşım ve mal mübadelesi yaparken, yüzyıllar içinde denizlerin nimetlerinden faydalanmıştır. Deniz yetki alanları, paylaşım meseleleri üzere temel nedenlerle üniversal seviyede bir hukuk ve aşikâr bir standart kazandırmak zorunluluğuna muhtaçlık duyulmuştur. Allah’ın insanlara sunduğu en büyük nimetlerden birisi olan deniz ve denizcilik, denizlerin sağladığı sonsuz nimetlerden, imkânlardan ve kolaylıklardan yararlanma eforu, denizci toplumlar, denizci milletler ve denizci devletler kavramlarını ortaya çıkarmıştır.”
“BİR GEMİ KANALI TIKADI, DÜNYA TİCARETİNE TIKAÇ OLDU”
Şentop, Mart 2021’de Süveyş Kanalı’nda sıkışan devasa yük gemisini hatırlatarak, “Yaklaşık bir hafta hem dar kanala, hem de dünyanın gündemine oturdu. Dünya ticaretinin yüzde 12’sinin geçtiği bu daracık, lakin çok değerli su yolunda, 300 gemi yaklaşık bir hafta beklemek zorunda kaldı. Haftalar sonra bile bütün dünya ticaretine tıkaç olan bir tek gemi tedarik zincirlerini kırdı. Bu bir haftanın maliyetinin yaklaşık 50 milyar dolar üzere bir ziyanla söz edilmeye başlanınca, bilinmeyen sanayi denizciliğinin ehemmiyeti insanların dikkatini çekti. Rastgele bir uyuşmazlık ya da öbür bir hukuksal sebeple birkaç gün bekleyen bir ticaret gemisinde oluşacak ziyanlar ve bunların tazmini değerlendirilmeye muhtaç mevzulardır. Bu bakımdan deniz hukukunun ayrılmaz bir modülü olarak meydana gelen ziyanların, tazmini noktasında sigorta hukuku da ehemmiyet arz ediyor” diye konuştu.