Fanatik Musevilerin gayesindeki mescitte İsrail tarafından uygulanan ve 16 yıl süren kapatma kararının akabinde yüzlerce Filistinli birinci kere 22 Şubat 2019’da namaz kıldı.
Kudüs Vakıflar Yönetimi yetkilileri, o vakitten bu yana İsrail polisinin mescitte ibadet edenleri ve Mescid-i Aksa muhafızlarını rahatsız ettiğini belirtiyor.
Yetkililer, İsrail güçlerinin baskınlar düzenleyip, mescide ayakkabılarıyla girdiğini, elektrik tesisatını bozduğunu, bazen haftalarca ve aylarca ibadet edenlerin mescide girişini engellediğini söylüyor.
Son yıllarda, fanatik Yahudi yerleşimcilerin mescide baskınlar düzenlemesini organize eden İsrailli çok sağcı kümeler, Museviler için ibadet yeri oluşturma gayesiyle gözünü Rahmet Mescidi’nin doğu kısmına dikti.
İsrail hükümeti, mescidin mevcut statüsünü değiştirmeyeceğini belirtse de sağcı kümeler, mescidin doğu bölgesine yönelik niyetini gizleme gereksinimi duymuyor.
Rahmet Kapısı Mescidi, yerin yaklaşık 12 metre altında bulunuyor ve mescide merdivenlerle iniliyor.
Kudüs Üniversitesi bünyesindeki Kudüs Araştırmaları Merkezinde misyon yapan Filistinli tarihçi Yusuf en-Netşe, Rahmet Kapısı’nın Mescid-i Aksa’nın doğu cephesine açılan tek kapı olması sebebiyle epey değer arz ettiğini söyledi.
Mescidin tarihi hakkında uzmanların ihtilafa düştüklerini aktaran Netşe, baskın görüşün mescidin tarihinin Emeviler periyoduna uzandığı tarafında olduğunu tabir etti.
Netşe, Rahmet Kapısı’nın, Batı’da “Altın Kapı” ismiyle bilindiğini belirterek, Kudüs tarihi ve mimarı araştırmacılarının, mescidin mimari yapısı nedeniyle tarihine ait farklı görüşlere sahip olduğunu aktardı.
Kapının birtakım tarihçilere nazaran Roma kimilerine nazaran de Bizans periyodunda yapıldığını aktaran Netşe, “Görüşü daha çok kabul edilen bir küme var. Bunlar, kapının mevcut dokusu, işlemesi ve dizaynıyla Emeviler vaktinde Halife Abdülmelik bin Mervan periyodunda yapıldığını belirtiyor.” sözlerini kullandı.
Netşe, kapının Abdülmelik bin Mervan tarafından Mescid-i Aksa’nın bakımı için yürütülen bir mimari proje kapsamında yapıldığını ve tarih kitaplarında bunu destekleyen birçok delilin olduğunu vurguladı.
Kapının ehemmiyetine ait Netşe, şunları kaydetti:
Netşe, kapının bitişiğinde bulunan mezarlığın Kudüs’te yaşayan Müslümanların yanı sıra sahabelerden birçok şahsa mesken sahipliği yaptığını hatırlattı.
Rahmet Kapısı’nın yalnızca bir giriş-çıkış kapısı olmadığının altını çizen Netşe, “Mimari dokusu ve değerli pozisyonuyla Mescid-i Aksa’nın ayrılmaz bir kesimidir. Başta mimari ve dini tarihi ile araştırmacıların çok büyük ilgi gösterdiği bir yer.” diye konuştu.
Netşe, Rahmet Kapısı Mescidi’nin uzun bir tarihe sahip olduğuna işaret ederek, “Kudüs İslam Şeriatı Mahkemesi’nde buraya imam ve misyonlu atandığına dair evraklar bulunuyor. Münasebetiyle kökleri tarihin derinliklerine uzanan bu yerde çağdaş periyotta namaz kılmak İsrail’e reaksiyon göstermek üzeredir.” değerlendirmesinde bulundu.
Mescid-i Aksa’nın El-Esbat, Hutta, Kral Faysal, El-Gavanime, En-Nazır, El-Hadid, El-Kattanin, Mutahhara, Es-Silsile ve El-Megaribe olmak üzere açık olan 10 kapısı bulunuyor.
Rahmet Kapısı’nın yanı sıra El-Cenaiz, El-Mezduc, Es-Sülasi ve El-Mufred kapıları da Mescid-i Aksa’nın kapalı kapıları olarak öne çıkıyor.
Mescid-i Aksa’nın doğu surlarında yer alan ve Doğu Kudüs’ün Eski Kent bölgesini çevreleyen Rahmet Kapısı, uzun müddet evvel kapatıldı.
Filistinli tarihçi Netşe, kapının kapalı tutulmasına ait çok sayıda söylentinin bulunduğunu belirterek, bu bahisteki en sağlam görüşün kapının Selahaddin Eyyubi periyodunda kapatıldığı istikametinde olduğunu söz etti.
Kapının kapatılmasına ait Netşe, şöyle devam etti:
“Önce taştan değil yani ahşap bir kapı olarak kapatılmış. Fakat, bugünkü taş ile kapatılmış olan mimari yapı, büyük ihtimalle Yasal Sultan Süleyman devrinde yapıldı, Kudüs’ün surlarının bakımı sırasında.
Esbat Kapısı ile Megaribe Kapısı ortasındaki bu bölgede, surların alt, orta ve üst kısımlarında çok bariz Osmanlı mimarisine ilişkin eklemeler görüyoruz.”
Dış duvarından bakıldığında Rahmet Kapısı Mescidi’nin Rahmet Kapısı ve Tövbe Kapısı isimli iki geçitten oluştuğu görülüyor.
Netşe, El-Mezduc Kapısı’nı örnek göstererek, Rahmet Kapısı’nın iki geçitten oluşmasının Kudüs mimarisinde görülen bir durum olduğunu aktardı.
Kudüs’teki kapıların değerine ait Netşe, “Kudüs’ün kapıları sırf giriş-çıkışı kolaylaştırmaktan ibaret değil, birebir vakitte mimari bileşenleri ve ögeleriyle birer anıt yapıdır. Bu yapılarda taçlar, kubbeler ve sütunlar görürsün. Bütün bunlar, mübarek Mescid-i Aksa’nın kapılarının özellikleridir.” dedi.
Netşe ayrıyeten mescidin dış tarafında bulunan Ubade bin es-Samit, Şeddad bin Uveys üzere birtakım sahabelerin kabirlerinin de yer aldığı Rahmet Kapısı Mezarlığına değindi.
Filistinli tarihçi, İslam dünyasındaki fetih hareketlerinden bu yana bölgede defin süreçlerinin yapıldığını ve çoğalarak artığını, bu durumun Rahmet Kapısı Mezarlığından Aksa’ya girişleri zorlaştırdığını belirtti.
İsrail’in, Mescid-i Aksa’yı ve kültürel mimari yapısını bölmeye yönelik stratejik planlarının çok açık olduğunu; bunun için de uygun şartları beklediklerini kaydeden Netşe, bölgede şahit olunan kısıtlamaların, el koyma ve taciz aksiyonlarının İsrail’in uyguladığı siyaset, aldığı kararlar ve planlardan öteki bir şey olmadığını aktardı.
Tarihi mescit, vakit zaman İsrail güçleri ile fanatik Musevilerin akınlarına maruz kalıyor.
İsrail polisi, 2013’te “yasa dışı olarak sınıflandırdığı bir Filistin kurumu tarafından kullanıldığı” argümanıyla Rahmet Kapısı Mescidi’ni kapattı.
İslami Vakıflar Yönetimi’nin “keyfi ve geçersiz askeri bir karar” olarak değerlendirdiği bu durumu sonlandırması için yaptığı çağrıyı birçok kere yinelemesine karşın o devirden bu yana kapatma hareketi tekrarlanıyor.
Rahmet Kapısı Mescidi, 22 Şubat 2019’da yüzlerce kişinin iştirakiyle kılınan namaza tanıklık etti. Bu durum mescidi tekrar kapatmakla tehdit eden İsrail makamlarını kızdırdı.
Kudüs’teki İslami Vakıflar Yönetimi, o devir yaptığı açıklamada, fanatik Musevilerin, 2016’nın başından bu yana, Rahmet Kapısı dahil olmak üzere Mescid-i Aksa’nın doğu meydanındaki isteklerinin giderek arttığına işaret etti.
Eski Kudüs İslami Vakıflar Yönetimi Lider Yardımcısı Pir Nacih Bukeyrat, daha evvelki açıklamasında, “Surların içinde 250 metrekare alana sahip ve 15 metre yüksekliğinde bir salon var. Üzerinde vaktinde kubbelerin de bulunduğu bu salon bir mescit olarak kullanılıyor. Rahmet Kapısı Mescidi olarak.” demişti.
Rahmet Kapısı Mescidi’nin etrafında çok sayıda oda olduğunu tabir eden Pir Bukeyrat, bu odaların tıpkı formda vaktinde Gazali Medresesi ismiyle okul olarak kullanıldığını söylemişti.
Şeyh Bukeyrat, Rahmet Kapısı’nın İsrail’in Doğu Kudüs’ü işgal ettiği 1967 yılına kadar mescit olarak kullanıldığını belirterek buranın bir müddet Davet ve Usulu’d Din Fakültesi olarak ve akabinde İsrail tarafından kapatılana dek İslam Miras Komitesi olarak değerlendirildiğini tabir etmişti.